17 października 2014r. odbyło się seminarium poświęcone planowanej roli oraz rezultatom działania Naukowego Centrum Badawczo-Rozwojowego Zamiejscowego Wydziału Leśnego w Hajnówce, budowanego w ramach projektu „Rozbudowa i modernizacja infrastruktury naukowo – badawczej Politechniki Białostockiej” realizowanego w ramach Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej 2007-2013, Osi priorytetowej I Nowoczesna gospodarka; Działania I.3 Wspieranie Innowacji.

W tymże dniu został również wmurowany kamień węgielny pod budowę Centrum Naukowo-Badawczego Zamiejscowego Wydziału Leśnego w Hajnówce. W uroczystości udział wzięli przedstawiciele władz samorządowych, leśnicy, naukowcy i mieszkańcy regionu, a także pracownicy i studenci Politechniki Białostockiej.

Dziekan ZWL dr hab. inż. Sławomir Bakier, prof. PB przedstawił podstawowe cele i zadania nowo powstającego Centrum Naukowo-Badawczego.

Do tej inwestycji Zamiejscowego Wydziału Leśnego oraz do największej wartości regionu – Puszczy Białowieskiej – nawiązywali w swoich wystąpieniach goście uroczystości.

Powstanie naszego miasta jest nierozerwalnie związane z Puszczą Białowieską – podkreślił burmistrz Hajnówki Jerzy Sirak i w tym kontekście ocenił nowy projekt uczelni: Wydaje mi się, że jest to bardzo dobry kierunek i szansa, żeby potencjał naukowy Politechniki Białostockiej i potencjał naturalny środowiska Puszczy Białowieskiej wykorzystać do badań naukowych. Mam nadzieję, że kolejnym etapem będzie przekucie wyników tych badań w sukces rynkowy i biznesowy. Nad tym, czy Puszcza Białowieska jest wspólnym dobrem, czy raczej kłopotem zastanawiał się w swoim wystąpieniu senator Włodzimierz Cimoszewicz. Wartość ekologiczna, wartość przyrodnicza Puszczy jest niewymierna,  jest wielka i wspaniała – powiedział – Powinniśmy się zawsze za nią opowiadać i być po jej stronie. Puszcza jest jedynym fragmentem środowiska naturalnego naszego kraju wpisanym na listę UNESCO. To jest niezwykle ważne. Ale z drugiej strony ważne jest to, żeby pamiętać o uzasadnionych lokalnych potrzebach (…) W gruncie rzeczy żadna decyzja nie powinna być tu podejmowana w sposób arbitralny. Problem polega na tym, aby uniknąć paradoksu: Puszcza Białowieska jest wspólnym dobrem, ale lokalnym kłopotem. Powinna być tak traktowana, tak zarządzana, żeby ten drugi element (kłopotliwość) minimalizować. Podczas uroczystości wystąpił również Dyrektor Instytutu Biologii Ssaków PAN w Białowieży dr hab. Rafał Kowalczyk, który przedstawił działalność naukową i popularyzatorską swojej jednostki i zadeklarował chęć współpracy Instytutu z Wydziałem.

Druga część uroczystości poświęcona była wmurowaniu kamienia węgielnego pod budowę Centrum Naukowo-Badawczego Zamiejscowego Wydziału Leśnego w Hajnówce. Na miejscu budowy, na akcie erekcyjnym swoje podpisy złożyli: Prorektor ds. Rozwoju i Współpracy PB dr hab. inż. Roman Kaczyński, prof. PB, Dziekan ZWL dr hab. inż. Sławomir Bakier, prof. PB, kierownik projektu dr hab. inż. Eugeniusz Sajewicz, prof. PB, przedstawiciel studentów ZWL, przedstawiciel wykonawcy inwestycji – firmy ANATEX oraz burmistrz Hajnówki Jerzy Sirak. Następnie dokument wraz z egzemplarzem dziennika i monetami został umieszczony w specjalnej tubie i zamurowany.

W Centrum Naukowo-Badawczym Zamiejscowego Wydziału Leśnego w Hajnówce znajdą się cztery nowe laboratoria, natomiast już funkcjonująca Pracownia środowiska leśnego zostanie rozbudowana, dzięki czemu zyska status laboratorium.

W nowo powstałym Laboratorium fotodetekcji i komputerowej analizy obrazu naukowcy będą mogli np. analizować obiekty przyrodnicze z wykorzystaniem termowizji oraz monitorować środowisko leśne pod kątem ochrony przyrody. Znajdzie się tu serwer map GPS i kamery CCD oraz termowizyjne, z których uzyskiwane obrazy będą analizowane z wykorzystaniem specjalistycznego oprogramowania do komputerowej analizy obrazu np. Multiscan.

Badania systematyczne nad wybranymi grupami owadów występujących na Podlasiu będą prowadzone w Laboratorium entomologii. W szczególności będą one dotyczyć chrząszczy (Coleoptera) związanych ze środowiskiem podkorowym, z dziuplami żywych drzew i z silnie rozłożonym drewnem martwych drzew występujących masowo na terenie Puszczy Białowieskiej. Utworzona zostanie kolekcja owadów Województwa Podlaskiego.

Drewno nie jest jedynym materiałem pozyskiwanym w lasach. I właśnie te inne surowce będą badane w Laboratorium ubocznych produktów leśnych. Dziekan ZWL dr hab. inż. Sławomir Bakier, prof. PB charakteryzował przyszłe cele tego laboratorium: W historii pozyskiwano w polskich lasach wiele różnych surowców. Niektóre z nich, takie jak potaż i dziegieć, stanowią dzisiaj wartość historyczną. Inne takie jak owoce i grzyby leśne, surowce zielarskie czy miód stanowią nadal cenne materiały poszukiwane w wielu branżach przetwórstwa. Coraz częściej pozyskiwanymi produktami są wtórne metabolity roślin i grzybów, które są wykorzystywane do wytwarzania nutraceutyków i farmaceutyków. To te substancje interesują nas najbardziej. Naukowcy będą np. pozyskiwać różne substancje lecznicze na bazie grzybów i roślin naczyniowych, wykorzystując przy tym ekologiczne metody ich wydzielania takie jak ekstrakcja za pomocą ditlenku węgla w warunkach nadkrytycznych. Kolejną fazę badań stanowić będzie analiza właściwości fizykochemiczne tych produktów a także optymalizacja metod wydzielania.

Coraz częściej do analizy środowiska leśnego wykorzystuje się metody genetyki molekularnej – mówił dziekan Bakier. W Laboratorium genetycznym prowadzone będą badania pokrewieństwa genetycznego (filogeneza) odmian i gatunków, badania nad identyfikacją patogenów grzybowych między innymi z rodzaju Phytophthora, w tym molekularnej diagnostyki gatunków endemicznych, identyfikacją genetyczną drzew i mikroorganizmów, określaniem struktury genetycznej populacji, badania nt. migracji przestrzennej gatunku i przepływu genów w populacji zawartej w DNA.

Dzięki modernizacji Pracowni środowiska leśnego powstanie Laboratorium monitoringu środowiska leśnego, które pozwoli naukowcom na rozszerzenie badań dotyczących identyfikacji wpływu czynników antropogenicznych na funkcjonowanie przyrodniczo cennych ekosystemów znajdujących się w bezpośrednim sąsiedztwie Zamiejscowego Wydziału Leśnego PB w Hajnówce.

Nowa inwestycja ZWL w Hajnówce to część projektu „Rozbudowa i modernizacja infrastruktury naukowo-badawczej Politechniki Białostockiej” realizowanego w ramach PO Rozwój Polski Wschodniej 2007-2013. W ramach projektu modernizowane są obecnie trzy wydziały PB: oprócz ZWL, Wydział Mechaniczny i Wydział Elektryczny. Całkowita wartość projektu wynosi blisko 29,82 mln zł, dofinansowanie ze środków Unii Europejskiej wyniesie 26,83 mln zł, a jego zakończenie przewidziano na czerwiec przyszłego roku. Umowa na budowę nowego budynku ZWL opiewa na kwotę blisko 4,4 mln zł, a koszt wyposażenia laboratoriów szacowany jest na blisko 3,14 mln zł.